از تحریم تا پیروزی در زمین فوتبال «بچه‌های آسمان» فوتبال ایران

«علی کفش‌های خواهرش را بعد از گرفتن از کفاشی گم می‌کند. زهرا کفش دیگری ندارد و پدر هم توانایی خرید کفش نو را به این زودی ندارد. پس قرار می‌شود صبح‌ها زهرا کتانی علی را بپوشد و ظهر علی با کتانی به مدرسه برود و برای این‌که علی به موقع به مدرسه برسد زهرا تمام مسیر تا خانه را می‌دود، اما علی باز هم دیر به مدرسه می‌رسد و توسط ناظم توبیخ می‌شود.

علی تصمیم می‌گیرد برای تهیه کفش خواهرش، در مسابقه‌ای که بین چند مدرسه انجام می‌شود شرکت کند و جایزه نفر سوم را که یک جفت کفش ورزشی است، برنده شود، اما روز مسابقه علی نفر اول می‌شود و لباس گرمکن جایزه می‌گیرد و ناراحت به خانه بازمی‌گردد. ولیکن همان روز پدر را می‌بینیم که با دو جفت کفش برای زهرا و علی به خانه می‌رود.»

شخصیت «علی» فیلم سینمایی «بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی در ذهن آنهایی که این فیلم را دیده‌اند شخصیتی قهرمان است که باوجود محدودیت و تنگنا توانست موفق شود ؛موفقیتی که شیرین بود و بیننده نیز طعم آن را در فیلم می‌چشد.

در روزهایی که مسابقات فوتبال جام‌جهانی در حال برگزاری است، خلاصه داستان فیلم به‌یاد ماندنی مجیدی مجیدی، تصویر یوزهای ایرانی را به ذهن متبادر کرد. فوتبالیست‌هایی که با وجود محدودیت و تحریم توانستند شادی خلق کنند و مردم خود را خوشحال کنند. محدودیتی که بوی دشمنی می‌داد و در حالی که دشمن معتقد است دشمنی او با مردم کشورها نیست، در فقره تحریم شرکت لوازم ورزشی «نایک» دیدیم که تحریم‌ها و دشمنی‌های تحریم‌کنندگان با حکومت‌ها نیست و این‌بار مردم و ورزشی که قرار است گسترش‌دهنده صلح و دوستی در جهان باشد، دستاویزی برای اعمال دشمنی است.

ماجرا به دوشنبه 21 خرداد بازمی‌گردد که شرکت تولیدکننده لوازم ورزشی «نایک» در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران از عرضه لوازم ورزشی به تیم ملی فوتبال ایران که در گروه دوم مرحله مقدماتی جام‌جهانی 2018 شرکت کرده، منع شده است. در این بیانیه آمده: «تحریم‌های آمریکا بدان معنا است که نایک به عنوان یک شرکت آمریکایی، نمی‌تواند در حال حاضر به تیم ملی ایران کفشی تحویل بدهد.» این در حالی است که در دوره قبلی جام‌جهانی فوتبال در سال 2014 که به میزبانی برزیل برگزار می‌شد با وجود تحریم‌های مشابه، این شرکت تولید و عرضه لوازم ورزشی مشکلی برای عرضه کفش‌های بازیکنان نداشته است.

بعد از اعلام و انتشار این خبر بود که موج تحریم محصولات ورزشی این شرکت ایجاد شد و پس از آن کارلوس کی‌روش خواستار عذرخواهی این شرکت از بازیکنان تیم ملی ایران شد. «این کمپانی آمریکایی باید از 23 بازیکن تیم ملی ایران عذرخواهی کند رفتار آنها غیرضروری و مسخره بود. ما این رفتار شرکت نایک و نگرانی خودمان را به فیفا منعکس کرده‌ایم و اعلام کرده‌ایم که کمترین کاری که نایک باید انجام دهد عذرخواهی از ایران است. ما از فیفا انتظار داریم در این باره ورود کند و اگر این اتفاق رخ ندهد ما این نامه به فیفا را منتشر خواهیم کرد.»

حالا همه چشم‌ها به ساق‌های بازیکنان تیم ملی فوتبال خیره شد بود. اتفاقی که باید رخ می‌داد در لحظات باقیمانده از وقت‌های اضافی نیمه دوم بازی ایران با مراکش رقم خورد و تیم ملی ایران بر اثر اشتباه بازیکن مراکشی به گل دست یافت و با پیروزی زمین بازی را ترک کرد. این پیروزی ثمره تلاش فوتبالیست‌های ایرانی بود که حتی در دقایق پایانی وقت اضافه هم دست از تلاش نکشیدند و علاوه بر ایجاد شادی در میان مردم ایران، موج دوم علیه نایک را نیز در میان مخاطبان ورزشی ایرانی و غیرایرانی رقم زدند. بازی با شعار این شرکت، اولین و پرتکرارترین اتفاقی بود که در شبکه‌های اجتماعی رقم خورد. «فقط انجام بده» (JUST DO IT) شعاری است که روی محصولات نایک درج می‌شود، حالا پس از تحریم بازیکنان ایرانی از سوی این شرکت و پس از آن پیروزی تیم ایران برابر مراکش زمان آن فرارسیده بود که مخاطبان با این شعار بازی کنند و واکنش‌های مختلفی به آن نشان دهند. «ما فقط انجام دادیم، بدون شما» شعاری بود که با الهام از شعار اصلی این شرکت تولید شد و اشاره به این داشت که ایرانیان بدون محصولات این شرکت توانستند پیروز میدان باشند. حتی گزارشگر یکی از شبکه‌های انگلیسی‌زبان که در طول گزارش بازی چند مرتبه به ماجرای تحریم نایک اشاره کرده بود پس از اتمام بازی با بیان «No boots, no problem!» (بدون کفش، بدون مشکل!) کنایه‌ای به این شرکت تولیدکننده لوزام ورزشی زد. (این عبارت به آلبوم خواننده آمریکایی) «کنی چزنی» با عنوان « No Shoes, No Shirt, No Problems» اشاره دارد.

NoBootsNoProblem# هشتگی بود که پس از پیروزی تیم ملی ایران مقابل مراکش دست به دست شد و اشاره به تحریم نایک داشت. اتفاقی که با جملات جالبی همراه شد، «گل‌ها با سر زده می‌شوند اگر به ما کفش داده نشود» و یا این‌که «ما پابرهنه فوتبالیست شدیم». حالا دیگر یوزهای ایرانی تبدیل به یازده «علی» فیلم سینمایی «بچه‌های آسمان» شدند و توانستند ثابت کنند تحریم و محدودیت نیز نمی‌تواند مانع پیشرفت و کسب موفقیت باشد. اتفاقی که ماجرای «علی» را در ذهن تداعی کرد که با محرومیت هم می‌توان به موفقیت دست پیدا کرد. در این ماجرا باردیگر نیز دیدیم که موضوعات ایدئولوژیک و دعواهای سیاسی به زمین اتفاقات انسانی کشیده شد و ورزشی که قرار بود پیام‌آور صلح باشد اینگونه تبدیل به ابزاری برای رفتارهای سیاسی شد. سکوت رسانه‌های جریان اصلی در این ماجرا نیز نکته توجه‌برانگیز ماجرا است، در حالی که برای مثال وقتی یک ورزشکار با حضور نیافتن در زمین رقابت با یک ورزشکار اسرائیلی به کشتار و غصب سرزمین فلسطین توسط رژیم صهیونیستی انتقاد می‌کند، رسانه‌های جریان اصلی آن را رفتاری غیرحرفه‌ای و خلاف رسالت‌های انسانی ورزش می‌خوانند و سال‌ها دست از روی موضوع برنمی‌دارند تا جایی که برخی رسانه‌های داخلی نیز به آسیاب آنها آب ریخته و به آن دامن می‌زنند و نوعی به روایت ماجرا می‌پردازند که این رفتارها تقبیح شود.

حسام آبنوس