نقد فیلم ضد ایرانی «اسکندر»؛ انبوه تمشک و تناقض

 در پرونده فیلم های ضدایرانی هالیوود «اسکندر» یکی از اصلی ترین این فیلم‌های بدلیل استفاده از ژانر تاریخی و قدیمی ترین فیلمی که ایران باستان را به تصویر کشیده است. می باشد. اسکندر ساخته ی سال 2004 الیور استون و با همکاری کمپانی معروف برادران وارنر است.

فیلم الکساندر بزرگ در واقع یک اثر تحریف کننده ی تاریخی است که تنها به قصد تصاحب گیشه ها و فروش بالا اکران شد اما این فیلم در گیشه های فروش نیز شکست خورد. در این فیلم نه تنها ایرانی ها بربر و وحشی معرفی شدند بلکه خود اسکندر و سپاهیانش نیز همجنسگرا و خوشگذران به نمایش گذاشته شدند. اسکندر که در واقع یک انسان خونخوار و عیاش بود در حد یک الهه و حتی خدا در طول تاریخ ماندگار شده است همانطور که میدانیم اسکندر مقدونی به بهانه ی به آتش کشیدن آتن توسط خشایار شاه به قلمرو هخامنشیان حمله ور شد و پس از تصرف مصر و بابل وارد خاک اصلی ایران شد وی تخت جمشید را به آتش کشید و سربازانش به دختران و زنان و حتی پسران پارسی تجاوز کردند و به قتل و غارت ایرانیان پرداختند. اسکندر به این قلمرو تصرف شده هم قناعت نکرد و سپس به هند لشکر کشید و در آنجا نیز به خونریزی پرداخت. این به اصطلاح الهه به همجنسگرایی و شرابخواری معروف بود و در عیش و نوش هایش از هیچ کاری رویگردان نبود.

اسکندر، از بدترین فیلم‌های ضدایرانی با انبوهی از تمشک‌های طلایی

فیلم آن قدر ضعیف بود که نامزد شش جایزه ی تمشک طلایی شد که هرسال به بدترین های سال هالیوود اهدا می شود: نامزد بدترین بازیگر برای کالین فارل (برنده: جرج دبلیو بوش برای فارنهایت 11/9)، نامزد بدترین بازیگر زن برای آنجلینا جولی، نامزد بدترین کارگردان برای الیور استون، نامزد بدترین فیلمنامه باز هم برای الیور استون، نامزد بدترین بازیگر نقش مکمل مرد برای وال کیلمر( برنده: دونالد رامسفلد برای فارنهایت 11/9) و نامزد بدترین فیلم سال.

اما این تمام فاجعه نبود: آی ام دی بی نمره ی 5.7 از 10 را به این فیلم داده و منتقدین سرشناسی چون راجرایبرت فقط دو ستاره به فیلم صد و پنجاه و پنج میلیون دلاری وارنر دادند(با دلار 35000 ریالی این بودجه چقدر می شود؟ هالیوود حاضر است برای یک فیلم زرد چقدر هزینه کند، فقط به شرط ضد ایرانی بودن؟). این فیلم با اقبال مخاطبان هم مواجه نشد. عده ای گفتند مشابه سقوط امپراطوری اسکندر، این فیلم سقوط الیور استون بود و عده ای دیگر هم می پرسیدند: الیور استون پیش خودش چه فکری کرده که حاضر به ساخت چنین فیلمی شده؟ (تیتر دو یادداشت که توسط مردم عادی در فروم های اینترنتی منتشر شده اند.).

فیلم گاف های بسیار زیاد تاریخی هم در خود دارد که همه دست به دست هم از عوامل ضعف فیلم محسوب شده اند. به عنوان مثال در هیچ جای تاریخ ما رفتار عطوفت آمیز با اسرا را از طرف اسکندر مقدونی نمی بینیم. اما در فیلم اسکندر او رفتاری کاملا توام با مهربانی و تمدن دارد!. خصوصا رفتارش با شاهزاده خانم ایرانی در فیلم تحریف تاریخ است( آی ام دی بی). حتی طراحی لباس ها -که برای یک فیلم تاریخی بسیار حیاتی محسوب می شود- پیش پا افتاده و سطحی نگریسته شدند تا این فیلم پر خرج از این لحاظ هم ضربه بخورد. این فیلم گاف کم ندارد: استفاده از تقویم ژولینی در سال 283 قبل از میلاد، حال آن که این تقویم 45 سال قبل از میلاد مسیح ابداع شد. در جنگ با ایرانی ها رهبر امپراطوری پارس "عربی" حرف می زند! و...

جالب است چند نکته را در مورد این شکست بدانید: ابتدا کمپانی تاریخ اکران فیلم را روز 5 نوامبر 2004 قرار می دهد. بعد از مدتی 20 روز تاخیر در تاریخ اکران به وجود می آورند تا به قول خودشان در برهه ی سنگین تری از رقابت برای اسکار قرار گیرند. به این معنی که کمپانی برادران وارنر این فیلم را گل سر سبد فیلم های سال اش می دانسته و از آن توقع اسکار هم داشته. آن هم از فیلمی که "هیث لجر" فقید، برد پیت، راسل کرو و راسل کرو بازی در آن را نپذیرفته بودند و "باز لورمن" به خاطر آن پروژه ی خودش را کنسل کرد.

این فیلم از آن دسته از فیلم های ضد ایرانی بود که هالیوودی ها هم رویشان نشد با جایزه ای از آن تقدیر کنند.

در فیلم همواره ایرانیان بربر به معنی وحشی نام برده می شوند. سربازان لشگر داریوش همگی به شکل اعراب هستند با لباسهای کهنه و خجالت آور و فرماندهی داریوش هم شرم آور است و تنها دستور حمله ی مستقیم به لشگر دشمن را می دهد در  مقابل سربازان لشگر مقدونیه همگی عضلانی و منظم به تصویر کشیده شده اند و تاکتیکهای نظامی اسکندر و تقسیم کردن نیروها برای شکست لشگر عظیم ایرانیان در حد تاکتیکهای رعد آسای آلمان نازی است. یک نکته در مورد بازیگر نقش داریوش سوم -راز دگان-این است که او متولد اسراییل و البته چشم سبز است و انتخابش برای این نقش هم از آن کارهاست. باید از استون و رفقایش پرسید چه اصراری است تا اسکندر را که به گواه تاریخ، سرداری لاقید و میخواره و منحرف جنسی بوده در حد یک سمبل و اسطوره بالا ببرند و آن را به عنوان نماد شکوفایی تمدن غرب مطرح کنند؟ آیا این یک بیوگرافی است؟ یک پروپاگاند تاریخیست؟ چیست؟ اسکندری که اصلا" مقدونی بود و پدرش فیلیپ با لشگرکشی و زور سر نیزه یونان را فتح می کند، و نفرت یونانیان از او تا انجاست که حتی از اردشیر دوم برای شکست دادن فیلیپ درخواست یاری می کنند (البته اردشیر برای تلافی تحریکات اتن در مصر، قبول نمی کند) و مگر یونان تا پیش از ظهور امپراطوری روم نماد تمدن غرب به حساب نمی آمده؟

در فیلم تمام سربازان لشگر داریوش غلام و برده معرفی میشوند که به اجبار به جنگ آورده شده اند و خود داریوش هم مردی بزدل و ترسو به تصویر کشیده شده است که به هنگام فرار سربازان خود را با گاری زیر میگیرد و میکشد تا خود کشته نشود.

در صحنه‌ای از فیلم اسکندر قصد دارد به تهییج و تشجیع سربازانش بپردازد دیالوگی دارد عجیب و پر مفهوم  که پیام دار هم ادا میکند و به سربازانش میگوید:

شما برای وطنتان می جنگید ولی اینها-اشاره به پارسیان- برای وطنشان نمی جنگند. آنها می جنگند چون شاهشان گفته باید بجنگند!!!

و این در حالیست که اینجا اسکندر مهاجم محسوب می شود و طبیعتا سربازان پارسی‌اند که برای شهرشان [هرچند خیلی دور از مفهوم یونانی آن] می‎جنگند. در شرح هگل استاد جواد طباطبایی  آورد اصل این جمله مربوط است به قدیمی‎ترین اثر نمایشی تاریخ، یعنی تراژدی یونانیِ «پارسیان» اثر آیسخولوس، از زبان یک سرباز آتنی خطاب به سربازی از لشگر خشایارشا – که آنجا طی جنگ سالامیس، به یونان حمله کرده بود.

دختر داریوش رکسانا که به همسری اسکندر در می آید بی شباهت به یک عرب زاده نیست به کل انتخاب این بازیگر سیاه پوست به عنوان دختر داریوش خنده دار است برای دوستان جالب خواهد بود بدانند که برای ایفای نقش مادر اسکندر از یکی از خوش چهره ترین بازیگران غرب(آنجلینا جولی) استفاده می شود که حتی در طول فیلم پیر هم نمی شود اما بجای یک زن ایرانی که جهانشگایی چون اسکندر آنرا در گذر از اینهمه خاک و رویت تعداد بیشماری زن و دختر به همسری برمی گزیند یک بازیگر سیاهپوست انتخاب کرده اند که نمادی عجیب از ایران به بیننده القا میکند.

صحنه ای در تاریخ هست که در نبرد گرانیکوس اسکندر دستور می دهد دست آن ایرانی را که به وی تیر می اندازد به نحو فجیعی قطع کنند، اما در این فیلم اثری از نبردهای اصلی وی با ایران همچون گرانیکوس و گوگملا نمی بینیم. شاید بدین خاطر که این صحنه ها میتوانست چهره مثلا مقدس اسکندر در این فیلم خدشه دار کند. علاوه بر این درگیری اسکندر با سردار بزرگ ایرانی آریوبرزن نیز در فیلم موجود نیست و از همه مهم تر اینکه صحنه ی تاریخی به آتش کشیدن تخت جمشید نیز برای این فیلم ساخته نشده است. به کل شما هیچ صحنه ای از وحشی گری سربازان مقدونی علیه ایرانیان در فیلم نمیبیید و سربازان اسکندر خوددار، متواضع و  البته خوش گذران به تصویر کشیده شده اند.

معرفی فیلم سینمایی ضد ایرانی اسکندر
همه فیلم های با موضوع ایران هراسی